Gryfici – władcy Pomorza
Dynastia Gryfitów była jedną z najdłużej panujących wśród rodów całej Europy. Książęta pomorscy władali ziemiami po obu stronach Odry przez ponad 500 lat. Niektóre źródła mówią nawet o 600 latach – nieścisłości biorą się różnych teorii dotyczących genezy tego rodu.
Badając korzenie Gryfitów, niektóre źródła wskazują na powiązania z dynastią Piastów. Inne z kolei mówią, że ród książąt pomorskich wywodzi się od Świętobora, syna Siemomysła. Z kolei u Jana Długosza możemy spotkać się z teorią, że Gryfici są potomkami małopolskiego rodu Świebodziców.
Pomimo różnych stanowisk, za właściwego założyciela dynastii uważa się Warcisława I. Według historycznych dokumentów, w 1124 roku miał on być władcą Pomorza. Część źródeł twierdzi, że 11 lat później został zamordowany, a na tron wstąpił wówczas jego brat, Racibor I. Kolejny władca, Bogusław I, poślubił Anastazję, córkę Mieszka III Starego. W ten sposób zacieśniły się więzy pomiędzy Gryfitami a Piastami wielkopolskimi. Jednak koneksje te w żaden sposób nie pomogły Bogusławowi odeprzeć duńskich najazdów. W efekcie, od 1185 roku, państwo Gryfitów zależne było od wpływów duńskich.
W 1227 roku ręce w stronę Pomorza zaczęła wyciągać Brandenburgia. Barnim I, sprawujący w tym czasie władzę, początkowo odpierał ataki wrogiego państwa, jednak w 1269 roku uznał jego zwierzchność. Historia pomorskich ziem jest dosyć burzliwa – księstwo, które przez pewien czas było podzielone na dzielnice, okresowo starano się jednoczyć. Stolice poszczególnych jego części mieściły się w Szczecinie, Wołogoszczy, Bardzie, Darłowie, Dymnie, Słupsku i Stargardzie Szczecińskim.
Bardzo dużo dla swojego państwa zrobił Bogusław X – zjednoczył wszystkie jego części, poślubił córkę polskiego króla, przeprowadził szereg znaczących reform i nie dopuścił do włączenia Pomorza Zachodniego w granice Brandenburgii.
W XVI wieku przyjęto luteranizm, jako obowiązującą w księstwie religię. W tym czasie nastąpił też rozwój gospodarczy, zatrzymany dopiero przez wojnę trzydziestoletnią. Ostatnim przedstawicielem dynastii Gryfitów był Bogusław XIV. Po jego śmierci państwo znalazło się pod okupacją Szwedów i Brandenburczyków.
Sarkofagi książąt pomorskich można oglądać na szczecińskim zamku. Z czternastu, które się tu pierwotnie znajdowały, udało się odtworzyć sześć (m.in. Bogusława XIV, Filipa II oraz Franciszka I). Na skrzyniach, wśród zdobień, można znaleźć m.in. cytaty z Pisma Świętego i epitafia.
Zobacz też:
