Anna Jagiellonka i Bogusław X

Anna Jagiellonka, córka Kazimierza Jagiellończyka, stanowi przykład kobiety, która miała ogromny wpływ na kształt historii Pomorza Zachodniego. Jej małżeństwo z Bogusławem X, człowiekiem, który w swojej osobie zjednoczył księstwa pomorskie, uważa się za niezwykle udane. Bogusław był wtedy już po pierwszym małżeństwie, które zakończyło się przedwczesną śmiercią Małgorzaty, która nie zostawiła mu potomstwa. Małżeństwo to miało uspokoić elektora brandenburskiego, który oburzony był niechęcią Bogusława X do złożenia hołdu lennego. Kolejne małżeństwo Bogusława okazało się o wiele szczęśliwsze. Zawarte zostało także z powodów politycznych. By zażegnać niebezpieczeństwo ze strony Brandenburgii powstał pomysł unii personalnej z Koroną Królestwa Polskiego.

Anna urodziła się 12 marca 1476 w Nieszawie. Dzieciństwo spędziła z resztą swojego rodzeństwa na Litwie, gdzie otrzymała staranne wykształcenie. Kazimierz IV Jagiellończyk usiłował wydać ją za Maksymiliana Habsburga, syna niemieckiego cesarza Fryderyka III, ale z powodu braku zainteresowania drugiej strony rozmowy przerwano. Chcąc umocnienia relacji z Pomorzem zlecił rozmowy z Bogusławem X. Negocjacje rozpoczęto na przełomie 1489 i 190 roku. Prowadził je Mikołaj Kościelecki. Ostatecznie ślub per procura odbył się 7 marca 1490 roku. Na posag Kazimierz Jagiellończyk przeznaczył 32 tysiące złotych węgierskich. 1 lutego 1491 roku Bogusław X nadał Annie oprawę o wartości posagu na dobrach w Darłowie, Białogardzie i Gryficach. Ślub na ziemi pomorskiej odbył się 2 lutego 1491 roku w Szczecinie. O wystawności tego wydarzenia może świadczyć, iż dla gości weselnych zabito 800 owiec, 200 wołów, 200 cieląt, 180 świń, 300 dzików i 360 gęsi.

Anna w momencie ślubu miała zaledwie 14 lat. Niedługo po ślubie urodziła Bogusławowi najpierw córkę, a potem dwóch synów. Ostatecznie z ich związku narodziło się ośmioro dzieci. 16 grudnia 1496 roku Bogusław X udał się na wojnę z Karolem VIII, królem Francji, by wspierać cesarza Maksymiliana I. Później udał się z pielgrzymką do Ziemi Świętej, z której powrócił dopiero 12 kwietnia 1498 roku. Mówi się, że pielgrzymkę odbył w ramach dziękczynienia za narodzenie się synów. W tym czasie jego żona sprawowała regencję, wspierana przez biskupa kamieńskiego i kanclerza.

Z zapisów kronikarskich znamy list, który Bogusław napisał w Wenecji do żony. Posiada on niezwykle romantyczną treść: „Woła do Ciebie moja dusza wierna. Jakżeś mi blisko, choć tak niedostępna. We snach oglądam owal Twojej twarzy. Jakże to piękna będzie dla mnie chwila, gdy się w Szczecinie mym oczom ukażesz. O rychłym naszym spotkaniu wciąż marzę i wiem, że więcej miłości dasz mi Kochana niż piasku na plaży, niż statek wielkiej pojemności zdolny jest zabrać wonnych płatków róży”.